
Het vierde millennium na Christus was een tijdperk van grote verandering in het Indusdal. Het oude rijk van Harappa en Mohenjo-daro lag al eeuwen verdwenen, opgevolgd door kleinere koninkrijken en stadstaten. De verspreiding van het Boeddhisme, dat in de 6e eeuw voor Christus was ontstaan in Noord-India, had een diepgaande invloed op de regio. In dit context staat de ontdekking van de Stupa van Gandhara centraal: een verloren Boeddhistische tempel met een mysterieus inscriptie-vondst die onze kijk op de geschiedenis van het oude Pakistan drastisch veranderde.
De Stupa van Gandhara, gelegen in de heuvels bij het huidige Peshawar, werd toevallig ontdekt door een groep lokale boeren tijdens een routine graafwerkzaamheden. De structuur lag bijna volledig begraven onder lagen van aarde en gesteente, verborgen voor de ogen van de wereld gedurende eeuwen. Het opgravingsproces werd geleid door een team archeologen van de Universiteit van Lahore.
De Stupa zelf was een imposant bouwwerk. Gebouwd uit baksteen en afgewerkt met gips, had het de klassieke vorm van een belvormige toren. De bovenkant was bekroond met een reliëf van Boeddha in meditatiehouding.
Bij de opgraving werden talloze artefacten gevonden: terracotta beeldjes van Boeddha en bodhisattvas, gouden sieraden, munten uit verschillende tijdperken, en een bijzondere ontdekking die de archeologen compleet verbaasde: een inscriptie op een stenen plaat.
De inscriptie, geschreven in het Kharosti-schrift, een oude vorm van Brahmi-script dat gebruikelijk was in de regio tussen de 4e eeuw voor Christus en de 3e eeuw na Christus, was bijzonder moeilijk te ontcijferen. Na maanden intensief onderzoek door linguïsten en epigrafici, werd eindelijk de betekenis onthuld:
De inscriptie beschreef een historische gebeurtenis die plaatsvond in het jaar 326 na Christus: de bouw van de Stupa door koning Kanishka I, een heerser uit het Kushanrijk. Kanishka I was een fervent aanhanger van het Mahayana Boeddhisme en staat bekend om zijn uitgebreide patronage van de religie.
De inscriptie bevatte ook details over de religieuze gebruiken die tijdens de inwijdingsceremonie werden uitgevoerd, waaronder offerandes aan Boeddha, het reciteren van sutra’s en meditatie. Dit gaf een uniek inzicht in de levendige religieuze praktijk van het oude Gandhara.
De ontdekking van de Stupa van Gandhara en de inscriptie had een enorme impact op ons begrip van de geschiedenis van het oude Pakistan. Het bevestigde de belangrijke rol die het Kushanrijk speelde in de verspreiding van het Boeddhisme. Bovendien leverde het unieke informatie over de religieuze praktijken en culturele gebruiken van de mensen die in de 4e eeuw na Christus in Gandhara leefden.
De Stupa van Gandhara is tegenwoordig een populaire toeristische bestemming en staat als UNESCO Werelderfgoed op de lijst. Het gebouw wordt zorgvuldig gerenoveerd en onderhouden, zodat toekomstige generaties kunnen genieten van deze unieke historische schat.
De ontdekking van de Stupa van Gandhara herinnert ons eraan dat de geschiedenis vol verrassingen zit. En dat er nog steeds veel te ontdekken valt over onze verre voorouders en hun leefwereld.